Nomenar las plantas

I a mai d'un biais de nomenar las plantas ; se tròban mai que mai :

• de noms que venon del latin per evolucion fonetica : Èule, Hièble (< ebulu) ; Fenolh, Fenouil (< Fœniculu) ; Malva, Mauve (< Malva) ; Ortiga, Ortie (< Urtica)…

• de noms populars : designacions indirèctas per metafòra o perifrasi. Generalament, aqueles noms destrian pas las diferentas varietats e s'explican per la causida :

  • d'un critèri aparent : una caracteristica de la camba, de las fuèlhas o de las flors… la Correjòla (Liseron), a una camba fina e longa que s'entortilha sus un supòrt ; la Tirassa (Renouée) se rebala pel sòl…

  • d'una utilizacion especifica (medecina populara…) ; los noms presentan generalament l'estructura : èrba de… e lo nom d'un organ del còrs o lo d'una malautiá : Èrba de la mèussa (g.) (Herbe de la rate)… ; Èrba del talh (Herbe de la coupure)…

  • d'una referéncia religiosa : Èrba de Nòstra Dòna (Orpin) ; Èrba de sant Laurenç (Menthe pouliot)…   

 

Coma una brava part d'aqueles noms remandan a de caracteristicas que pòdon èsser percebudas diferentament, la meteissa planta pòt èsser designada per tres o quatre noms diferents segon la caracteristica causida. Aital, la planta apelada Rhinanthus minor pels botanistas se sona :

• Cresta de gal, Crête de coq : las fuèlhas son dentadas ;

• Cascavèla (grelot) : las granas maduras rescondudas dins un receptacle fan de bruch quand òm las tòca ;

• Tartarèia (o Tartarièja), literalament : la planta del Tartar (dels infèrns) ; chuca la saba de las raices de las plantas vesinas que finisson que se secan.   

Aquela diversitat bèla de designacions variablas segon las regions e los paises permetiá pas una bona classificacion. Al sègle XVIIIen, lo botanista suedés Carl von Linné (Linnèu) establiguèt per cada planta un nom scientific latin en dos elements (sistèma binominal). Lo primièr representa lo genre e lo segond las diferentas espècias designadas generalament per una caracteristica fisica… L'ensemble dels genres representa una familha. Per exemple, la Menta :

• lo genre : Mentha

• qualques espècias : Mentha longifolia (menta de la fuèlha longa) ; Mentha rotundifolia (menta de la fuèlha redonda) ; Mentha arvensis (menta dels camps)…

• la familha : la menta es una Lamiacèa.

 

Aquel sistèma s'es conservat ; es emplegat per la màger part de las flòras actualas. Per las plantas causidas, son prepausats lo nom occitan en primièr e, en seguint, lo nom francés, lo nom latin e lo nom de la familha. Lo nom francés e lo nom latin permeton de trobar la planta sus Internet e d'aver d'illustracions en color.
 

Una flòra recenta dels Pirenèus prepausa, amb lo nom francés e lo nom latin, los noms locals : aragonés, basc, catalan, occitan, lengas istoricas d'aquel territòri.
 

Maurici Romieu

1  Saule (Marcel), Nouvelle flore des Pyrénées, Pau, Éditions du Pin à Crochets, 2018, 1379 p